Het zeilen met Canarisch latijnzeil is een kenmerk voor de identiteit van de Canarische Eilanden. Het is ontstaan uit de vroegere open boten die werden gebruikt voor de visserij en het vervoer van passagiers en goederen vanaf volle zee naar het land, en is een eilandsport geworden met een sterke traditie, vooral op Gran Canaria en Lanzarote.
Vanaf Europa naar de Canarische Eilanden
Het latijnzeil is niet exclusief voor de Canarische Eilanden, maar het zeilen met Canarisch latijnzeil is dat wel vanwege de speciale kenmerken. Het wordt beschouwd als een inheemse sport van de archipel en is diep geworteld in Gran Canaria en Lanzarote, waar sportwedstrijden worden gehouden met een aanzienlijk aantal toeschouwers.
Dit type boot, met een driehoekig zeil, werd in Europa gebruikt door zowel grote schepen die maanden achtereen de oversteek maakten als voor de kleinere vissersboten op de Middellandse Zee. Het is mogelijk dat ze in de archipel werden geïntroduceerd door de Spanjaarden en Portugezen die na de verovering op de eilanden aankwamen.
De oorsprong van de 'open boten' in Gran Canaria
Aan het einde van de 19e eeuw, met de bloei van de havenactiviteiten in Las Palmas de Gran Canaria, werden deze boten steeds meer gebruikt voor kleine handelstransacties tussen schepen die voor anker lagen in de baai en lokale bedrijven. De oorsprong van de wedstrijden ligt waarschijnlijk in de concurrentie die tussen deze boten ontstond om als eerste de grote schepen te bereiken die in de baai voor anker lagen.
Dit soort wedstrijden werd populair en opgenomen in de evenementen van de stadsfeesten. Aangetoond is dat tijdens de Fiestas de la Naval, in 1900, de eerste regatta werd gehouden in de wateren van Puerto de la Luz, wat leidde tot hoge verwachtingen en grote acceptatie onder het publiek.
Gedurende de eerste twee decennia van de 20e eeuw waren er vele regatta's voor zeilboten met latijnzeil die werden gepromoot door de Real Club Náutico de Gran Canaria vanaf 1909. Niettemin dateert het eerste bekende reglement uit 1933. Vanaf dat moment groeide de populariteit van de open boten met latijnzeil, zoals we ze kennen in Gran Canaria, en van een traditie werd het een sport. Tegenwoordig is het een inheemse sport die als goed van cultureel belang beschermd wordt door de regering van de Canarische Eilanden.
Van traditie tot sport
De regatta’s met open boten met latijnzeil die langs de kust van de stad worden gehouden, zijn ongetwijfeld de populairste van de verschillende vormen van zeilen met latijnzeil op de archipel. De speciale afmetingen van hun zeilen en de specialisatie van het tuig om alleen bovenwinds te racen, geven de boten een aantal eigenschappen die uniek zijn.
Deze bootraces vinden plaats tussen maart en september. Het parcours loopt van zuid naar noord en parallel aan de kustlijn van de stad. Dit maakt het voor fans mogelijk om de races vanaf het land te volgen. De start is in het gebied dat bekend staat als "la mar fea", ten zuiden van Las Palmas de Gran Canaria, en de finish ligt bij de Muelle Deportivo.
De wedstrijden worden georganiseerd door de Federatie Canarisch zeilen met latijnzeil. De ‘pegas’, ofwel boot tegen boot, is de naam van het provinciaal kampioenschap. Het is de belangrijkste en meest begeerde titel voor alle deelnemers. Gedurende het seizoen worden ook andere zeilwedstrijden gehouden: de Copa Isla de Gran Canaria, het Torneo Eliminatorio en de Trofeo Federación. Elk heeft zijn eigen kenmerken en belang binnen de zeilsport.
Unieke kenmerken
De open zeilboot met Canarisch latijnzeil is speciaal vanwege de afmetingen en enkele bijzonderheden. De verhouding tussen de grootte van de romp en het zeil is onlogisch en daarom is het een waar spektakel om de boot over het water te zien zeilen. De boot is 6,55 meter lang en het zeil meer dan 12 meter. Daarnaast bestaat de bemanning uit minimaal 8 en maximaal 13 leden, die elk een specifieke functie hebben.
Een kenmerk dat helpt om de invloed van deze sport op Las Palmas de Gran Canaria te begrijpen, is dat de meeste boten gekoppeld zijn aan een wijk of gebied in de stad. Bovendien zijn ze vaak eigendom van een familie en de bemanningen blijven generatie na generatie verbonden aan een boot.
Open boten in Lanzarote en Fuerteventura
De andere vorm van zeilen met latijnzeil op de Canarische Eilanden zijn de ‘barquillos’, aanwezig op Lanzarote en Fuerteventura. Hoewel de populaire boten een lengte van 5 meter hebben, zijn er ook boten die langer dan 8 meter zijn. Het grote verschil met de ‘botes’ van Gran Canaria is onder andere de vorm van de romp en dat ze in alle richtingen kunnen varen.
De oorsprong van de ‘barquillos’ op Lanzarote ligt ook in de kleine vissersboten die vroeger in bepaalde gebieden van Lanzarote visten. Tijdens de volksfeesten van San Ginés, die in Arrecife worden gehouden, hielden de vissers regatta's met hun boten. Niettemin werden de regels voor de zeilwedstrijden pas in de jaren 80 vastgelegd. Tegenwoordig worden de eilandcompetities tussen april en november gehouden en het seizoen wordt altijd afgesloten met het kampioenschap van de Canarische Eilanden waaraan boten uit Lanzarote, Fuerteventura en Gran Canaria deelnemen.
